02-25-2013, Saat:02:13 AM
Levha Hareketleri YER KABUÄUNU ETKİLEYEN LEVHA HAREKETLERİ :
1- Dünyaânın (Yerkürenin) Katmanları (Tabakaları) :
Dünya GüneÅâten koptuktan sonra dönerek katılaÅtıÄı için yapısında bulunan maddeler yoÄunluklarına göre dizilmiÅler ve yoÄunluÄu büyük olan maddeler yerkürenin merkezinde toplanmıŠyoÄunluÄu küçük olan maddeler yerkürenin dıŠkısmında yer almıÅtır. Böylece yerkürenin dıÅından merkezine doÄru çeÅitli tabakalar oluÅmuÅtur.
Dünya dıÅtan içe doÄru atmosfer hidrosfer litosfer pirosfer ve barisfer olmak üzere beÅ tabakadan oluÅur.
a) Atmosfer (Hava Küre) :
⢠Dünyaânın etrafını saran ve onunla birlikte dönen hava tabakasına atmosfer denir. (Dünya oluÅurken katılaÅan yerkabuÄundan ayrılan azot oksijen ve diÄer bazı gazların oluÅturduÄu tabakadır).
⢠Atmosferi oluÅturan hava tabakasında % 78 (781) oranında azot gazı % 21 (209) oranında oksijen gazı %1 oranında da diÄer gazlar (soy gazlar CO2 gazı CO gazı ozon gazı (O3) su buharı) bulunur. (% 093 oranında soy gazlar % 007 oranında da deÄiÅken gazlar olan su buharı CO2 O3 bulunur).
⢠Atmosferde sıcaklık farkına göre troposfer stratosfer mezosfer ve termosfer gibi tabakalar oluÅmuÅtur.
⢠(Atmosferin kalınlıÄı 800â1000 km kadardır).
b) Hidrosfer (Su Küre) :
⢠Yer kabuÄunun çukur yerlerini dolduran suların (deniz göl akarsu yeraltı suları) oluÅturduÄu tabakadır.
⢠Yeryüzünün 3/4âü sularla kaplıdır.
⢠Hidrosferdeki sular buharlaÅarak hava olaylarının ve suyun doÄal çevriminin gerçekleÅmesini ve yer kabuÄunun Åeklinin deÄiÅmesini saÄlar.
⢠(Yeryüzündeki sular Dünya yüzeyine daÄılabilseydi kalınlıÄı 4â7 km olurdu).
c) Litosfer (TaÅ Küre = YerkabuÄu) :
⢠Canlıların üzerinde yaÅadıÄı çeÅitli taÅ toprak ve kayaçlardan oluÅan tabakadır.
⢠Litosfer okyanusların dibinde ince karalarda ise daha kalındır (ve ortalama kalınlıÄı 60 kmâdir).
⢠Sıcaklık her 33 m aÅaÄı inildikçe 10C yükselir. Bu tabakanın en alt kısmındaki sıcaklık ortalama 20000C civarındadır.
⢠YerkabuÄunun üst kısımlarında en fazla alüminyum ve silisyum (silikat) elementleri bulunur. (Bu nedenle bu tabakaya SiAl tabakası denir). Daha alt kısımlarda silisyum magnezyum demir ve nikel gibi elementlerin miktarı artar. (Bu nedenle de bu tabakaya SiMa denir).
⢠(YoÄunluÄu 25 â 5 gr/cm3 tür).
d) Pirosfer (AteŠKüre = Magma = Manto) :
⢠YerkabuÄunun altında bulunan (2900 km kalınlıÄındaki) tabakadır.
⢠Pirosferin üst kısmındaki sıcaklık 20000C civarındadır. Bu kadar yüksek sıcaklıkta bütün maddeler erimiŠhalde bulunur.
⢠Pirosferde bulunan erimiÅ haldeki maddelerin oluÅturduÄu sıvıya magma denir. Magmada en fazla Si ve Mg elementleri bulunur.
⢠(Pirosferin ilk 1200 kmâlik kısmında Si ve Mg bulunurken sonraki 1700 kmâlik kısmında Fe ve Ni elementleri de bulunur).
e) Barisfer (AÄır Küre = Ãekirdek) :
⢠Dünyaânın merkezindeki en aÄır maddelerin bulunduÄu tabakadır.
⢠Barisferin büyük bir kısmını Fe ve Ni elementleri oluÅturur.
⢠Sıcaklık 50000C civarındadır. Bu sıcaklıkta bütün maddeler gaz veya sıvı halde olması gerekirken yüksek basınçtan dolayı katıya yakın haldedir.
⢠(Ortalama kalınlıÄı 3400 â 4000 km olan).
1- Dünyaânın (Yerkürenin) Katmanları (Tabakaları) :
Dünya GüneÅâten koptuktan sonra dönerek katılaÅtıÄı için yapısında bulunan maddeler yoÄunluklarına göre dizilmiÅler ve yoÄunluÄu büyük olan maddeler yerkürenin merkezinde toplanmıŠyoÄunluÄu küçük olan maddeler yerkürenin dıŠkısmında yer almıÅtır. Böylece yerkürenin dıÅından merkezine doÄru çeÅitli tabakalar oluÅmuÅtur.
Dünya dıÅtan içe doÄru atmosfer hidrosfer litosfer pirosfer ve barisfer olmak üzere beÅ tabakadan oluÅur.
a) Atmosfer (Hava Küre) :
⢠Dünyaânın etrafını saran ve onunla birlikte dönen hava tabakasına atmosfer denir. (Dünya oluÅurken katılaÅan yerkabuÄundan ayrılan azot oksijen ve diÄer bazı gazların oluÅturduÄu tabakadır).
⢠Atmosferi oluÅturan hava tabakasında % 78 (781) oranında azot gazı % 21 (209) oranında oksijen gazı %1 oranında da diÄer gazlar (soy gazlar CO2 gazı CO gazı ozon gazı (O3) su buharı) bulunur. (% 093 oranında soy gazlar % 007 oranında da deÄiÅken gazlar olan su buharı CO2 O3 bulunur).
⢠Atmosferde sıcaklık farkına göre troposfer stratosfer mezosfer ve termosfer gibi tabakalar oluÅmuÅtur.
⢠(Atmosferin kalınlıÄı 800â1000 km kadardır).
b) Hidrosfer (Su Küre) :
⢠Yer kabuÄunun çukur yerlerini dolduran suların (deniz göl akarsu yeraltı suları) oluÅturduÄu tabakadır.
⢠Yeryüzünün 3/4âü sularla kaplıdır.
⢠Hidrosferdeki sular buharlaÅarak hava olaylarının ve suyun doÄal çevriminin gerçekleÅmesini ve yer kabuÄunun Åeklinin deÄiÅmesini saÄlar.
⢠(Yeryüzündeki sular Dünya yüzeyine daÄılabilseydi kalınlıÄı 4â7 km olurdu).
c) Litosfer (TaÅ Küre = YerkabuÄu) :
⢠Canlıların üzerinde yaÅadıÄı çeÅitli taÅ toprak ve kayaçlardan oluÅan tabakadır.
⢠Litosfer okyanusların dibinde ince karalarda ise daha kalındır (ve ortalama kalınlıÄı 60 kmâdir).
⢠Sıcaklık her 33 m aÅaÄı inildikçe 10C yükselir. Bu tabakanın en alt kısmındaki sıcaklık ortalama 20000C civarındadır.
⢠YerkabuÄunun üst kısımlarında en fazla alüminyum ve silisyum (silikat) elementleri bulunur. (Bu nedenle bu tabakaya SiAl tabakası denir). Daha alt kısımlarda silisyum magnezyum demir ve nikel gibi elementlerin miktarı artar. (Bu nedenle de bu tabakaya SiMa denir).
⢠(YoÄunluÄu 25 â 5 gr/cm3 tür).
d) Pirosfer (AteŠKüre = Magma = Manto) :
⢠YerkabuÄunun altında bulunan (2900 km kalınlıÄındaki) tabakadır.
⢠Pirosferin üst kısmındaki sıcaklık 20000C civarındadır. Bu kadar yüksek sıcaklıkta bütün maddeler erimiŠhalde bulunur.
⢠Pirosferde bulunan erimiÅ haldeki maddelerin oluÅturduÄu sıvıya magma denir. Magmada en fazla Si ve Mg elementleri bulunur.
⢠(Pirosferin ilk 1200 kmâlik kısmında Si ve Mg bulunurken sonraki 1700 kmâlik kısmında Fe ve Ni elementleri de bulunur).
e) Barisfer (AÄır Küre = Ãekirdek) :
⢠Dünyaânın merkezindeki en aÄır maddelerin bulunduÄu tabakadır.
⢠Barisferin büyük bir kısmını Fe ve Ni elementleri oluÅturur.
⢠Sıcaklık 50000C civarındadır. Bu sıcaklıkta bütün maddeler gaz veya sıvı halde olması gerekirken yüksek basınçtan dolayı katıya yakın haldedir.
⢠(Ortalama kalınlıÄı 3400 â 4000 km olan).